In het septembernummer van VOKA Ondernemers Oost-Vlaanderen, laat Kaat Allaert haar licht schijnen op de kansen die Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen biedt naar ondernemers toe. Kaat is Bestuurder-Manager bij BOVA ENVIRO+. Je kan de tekst hier lezen.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) maakte in de loop der jaren een heuse evolutie door. Van het oorspronkelijke ‘aandacht voor het milieu’ maken bedrijven vandaag volop de overstap naar een 360° duurzame aanpak. De milieucoördinator kan hierbij een initiërende rol vervullen.
De Amerikaanse econoom Howard Rothmann Bowen stelde in 1953 in Social responsibilities of the businessman voor het eerst een definitie op van het begrip MVO. Hij stelde dat bedrijven niet enkel winstmaximalisatie zouden nastreven, maar ook dienden te kijken naar de invloed op de omgeving én de maatschappij.
Tot ver in de tweede helft van de vorige eeuw werd duurzaam ondernemen echter vooral gezien binnen het kader van milieuverbeteringen op globaal vlak. Met het Brundtland-rapport van de World Commission on Environment and Development (WCED), in 1987, begon dit te veranderen. Het rapport stelde: “Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die in de behoeften voorziet van de huidige generatie zonder daarbij de behoeftevoorziening van toekomstige generaties in gevaar te brengen.” De aandacht voor dit rapport, dat mee aan de basis lag voor de Earth Summit in Rio De Janeiro vijf jaar later, zorgde mee voor een wereldwijde bewustwording rond het begrip duurzaamheid bij het bedrijfsleven.
Voor ons land kunnen we stellen dat met VLAREM I vanaf 1990 een belangrijke (verplichtende) stap werd gezet. Het hoofddoel van VLAREM I is het voorkomen en beperken van hinder, milieuverontreiniging en veiligheidsrisico’s van bedrijven, handelszaken, ...
Het is gebaseerd op een indelingslijst met voor het leefmilieu als hinderlijk beschouwde activiteiten zoals het opslaan van afval, de productie van chemicaliën, verbrandingsprocessen etc...
De recente invoering van de permanente omgevingsvergunning, ter vervanging van onder meer de milieuvergunning, de stedenbouwkundige vergunning, de verkavelingsvergunning en de meldingsprocedure is een volgende belangrijke fase die meteen ook een stuk verder gaat dan een onderzoek naar de effecten op het milieu alleen bij bepaalde nieuwe of bestaande initiatieven.
Er wordt letterlijk ruimer naar dé OMGEVING gekeken. Komt daarbij binnenkort het Energiepact. Dit zal – eens goedgekeurd - de grote beleidslijnen van het Belgische energie- en klimaatbeleid bevatten, om aldus tegen 2050 de tijdens de klimaattop in Parijs in 2015 beloofde doelstellingen te behalen en ons land klimaatneutraal te maken.
Duurzaam ondernemen 2.0
Duurzaam ondernemen gaat vandaag veel verder dan louter de zorg om het milieu of het financieel ondersteunen van een goed doel. De 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zoals bepaald door de Verenigde Naties vormen stilaan een echte hefboom voor het streven naar duurzame ontwikkeling binnen onze maatschappij.
Basis voor de 17 Sustainable Development Goals zijn de vijf pijlers van duurzame ontwikkeling: People, Planet, Prosperity, Peace en Partnership. Ze hebben betrekking op het geheel van sociale, milieu-, economische en institutionele vraagstukken (www.sdgs.be). Het nemen en ondersteunen van initiatieven, door de overheid, speelt een steeds belangrijker wordende rol in het bewustwordingsproces.
Er wordt op ruime schaal over een duurzame toekomst nagedacht. Zo bijvoorbeeld linkt de Vlaamse Regering VIZIER2030 – het duurzame ontwikkelingsdoelstellingenkader voor Vlaanderen - aan de VISIE 2050, een lange termijnvisie voor Vlaanderen. Door de algemene, groeiende aandacht voor duurzaamheid gaan steeds meer bedrijven beseffen dat aan dit verhaal ook vele voordelen verbonden zijn, die talrijke (economische) opportuniteiten naar de toekomst bieden.
Energiezuiniger werken is bijvoorbeeld niet enkel goed voor het milieu, het bespaart ook kostbare grondstoffen en (financiële) middelen. Uit een bevraging bij 640 bedrijven in België bleek dat liefst 68% MVO een noodzaak vindt om te overleven (bron: CSR Monitor 2018, Trendhuis). Volgens deze bedrijven motiveert een duurzaam beleid de werknemers, trekt het nieuwe werknemers aan, overtuigt het klanten en helpt het eveneens bij kostenbesparing.
Duurzame ontwikkeling laat zich steeds vaker vertalen als ‘business opportunity’. Het is geen passieve techniek, maar wel een actief, voortdurend proces waarbij een onderneming zichzelf steeds weer tracht te verbeteren. Belangrijk hierbij is dat het nemen van duurzame initiatieven mee voortvloeit uit de bedrijfsvisie en niet enkel afhangt van wettelijke verplichtingen.
Rol van de milieucoördinator
Op de vraag ‘hoe moeten we dit aanpakken?’, bij vooral kleinere en middelgrote bedrijven, kan de milieucoördinator mee een antwoord geven. Reeds op vandaag wordt deze binnen verschillende bedrijven gezien als aanspreekpunt om naast het milieubeleid mee te helpen aan het leggen van de basis voor een 360° duurzame aanpak. De ervaring met processen, regelgeving en kennis van de specifieke bedrijfscontext betekenen hierbij zeker een meerwaarde. In die zin kunnen we gerust stellen dat de functie van milieucoördinator stilaan evolueert naar die van duurzaamheidscoördinator.
